BYDŁO RASY HEREFORD – CHARAKTERYSTYKA

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE RASY

Umaszczenie herefordów ma charakterystyczny rysunek – ciemnoczerwony tułów i białe: głowa, podgardle, mostek, kłąb, podbrzusze, nogi i koniec ogona. Czasem występuje biały pas na grzbiecie. Biała głowa jest cechą dziedziczną i jest przekazywana zarówno potomstwu czystorasowemu, jak i pochodzącemu z krzyżowania międzyrasowego. Sierść jest dosyć długa, a w okolicy głowy lekko kręcona.

Cechy eksterieru. Herefordy mają typową dla ras mięsnych budowę ciała, którą można wpisać w prostokąt. Charakterystyczna dla tej rasy jest niewielka, krótka głowa z szerokim czołem oraz krótka, gruba i mocno umięśniona szyja. Klatka piersiowa jest głęboka, kłoda nisko osadzona, a grzbiet prosty i szeroki. Kończyny są krótkie, mocne, szeroko rozstawione. Krowy osiągają 130 cm wysokości w kłębie i masę ciała do 600 kg. Buhaje dorastają do 135 cm w kłębie i osiągają 900 kg masy ciała. Jest to bydło średnio-wcześnie dojrzewające.

PARAMETRY ROZRODCZE I ZDOLNOŚĆ OPASOWA BYDŁA HEREFORD

Zaletą herefordów jest wysoka płodność. Cielęta są stosunkowo małe, ich masa urodzeniowa rzadko przekracza 35 kg, co przekłada się na łatwość wycieleń. Dodatkowo dobra żywotność i odporność cieląt oraz troskliwość matek wpływają na niski odsetek strat przy odchowie. Herefordy są wytrzymałe i rzadko chorują. Zaletą rasy jest jej łagodność i spokojny temperament. Zarówno mleczność matek jak i wartość opasowa herefordów jest średnia. Opasy osiągają przyrosty do 1000 g na dobę, a wydajność rzeźna wynosi około 62%.

WARUNKI UTRZYMANIA

Herefordy mają wybitną zdolność przystosowywania się do surowych warunków klimatycznych. Bardzo dobrze reagują na ekstensywne systemy żywienia i nawet przy słabszej jakości pastwiskach, mogą osiągać dobre przyrosty.  Bydło rasy hereford jest z powodzeniem użytkowane w stepach Kazachstanu, rejonach pastwiskowych Ameryki, jak również Australii, Nowej Zelandii czy Południowej Afryki.

Herefordy używano przy tworzeniu ras opasowych, cechujących się odpornością na wysokie temperatury. W ten sposób powstała rasa braford. Od końca XIX wieku hoduje się także herefordy bezrogie (Polled Hereford).

JAK POWSTAŁA RASA BYDŁA MIĘSNEGO HEREFORD?

Prawie 300 lat temu rolnicy z Herefordshire założyli rasę w odpowiedzi na popyt stworzony przez rewolucję przemysłową w Wielkiej Brytanii. Pierwsi hodowcy z Herefordshire kształtowali swoje bydło z myślą o wydajności produkcji i wysokiej jakości wołowinie. Utrwalali więc te cechy, które pozostają do dzisiaj wyjątkowymi zaletami rasy. Pierwsze zapisy prowadzone przez hodowców w okolicach hrabstwa Herefordshire pochodzą z lat 1700–1800.

Richard Tomkins zostawił swojemu synowi Benjaminowi w testamencie krowę wraz z cielęciem – buhajkiem o imieniu Silver. Benjamin rozpoczął swoją hodowlę w Court House w Canon Pyon w Herefordshire w 1738 r., a w 1758 r. przeniósł się do pobliskiego Wellington Court, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci w 1789 r. Przodkami pierwszego hereforda były krowy Pidgeon i Mottle oraz buhaj Silver. Celem Tomkinsa było wyhodowanie zwierząt szybko dojrzewających fizycznie, efektywnie wykorzystujących pasze objętościowe oraz ziarno zbóż i odpornych na trudne i zmienne warunki środowiskowe. Jego praca związana z doskonaleniem pogłowia bydła trwała ponad 50 lat. Przez ten czas poczynił znaczne postępy w kierunku poprawy cech wołowiny, zmieniając ostatecznie charakter hereforda z bydła znanego dotychczas głównie z siły roboczej, w ulubieńca rzeźników.

Podczas gdy Tomkins budował reputację swoich herefordów, w Leicester Robert Bakewell zyskał znaczną popularność ze swoimi longhornami. Jednak jego sukces był krótkotrwały i prawie doprowadził do wyginięcia rasy.

W 1878 r. pod patronatem królowej Wiktorii zostało założone Stowarzyszenie Bydła Hereford, z siedzibą w mieście Herefordshire. W wyniku ponad 250 lat selektywnej hodowli herefordy stały się najbardziej rozpoznawalną rasą mięsną na świecie.

 SUKCES BYDŁA RASY HEREFORD W AMERYCE

W 1817 r. mąż stanu Kentucky – Henry Clay sprowadził do Stanów Zjednoczonych pierwsze dwie pary bydła hereford. Wśród innych znanych wczesnych hodowców rasy byli Charles Gudgell i Thomas Simpson z Missouri. Sukces ich hodowli nastąpił wraz z importem buhaja o imieniu Anxiety 4, uznanego za „ojca amerykańskich herefordów”. Kilku z tych hodowców spotkało się w Chicago 22 czerwca 1881 roku, zakładając American Hereford Cattle Breeders Association, później przemianowanej na American Hereford Association (AHA). Jego celem było prowadzenie rejestrów czystorasowych osobników i promowanie interesów hodowców. Siedem lat później Warren Gammon zauważył bezrogą odmianę herefordów na Światowych Targach w Omaha w stanie Nebraska. Postanowił wzmocnić cechę bezrogości z pomocą buhaja Gianta i 11 krów rasy hereford. W 1910 r. założono American Polled Hereford Association (APHA). Oba te stowarzyszenia połączyły się w 1995 r., zachowując nazwę AHA, które rejestruje teraz wszystkie rogate i bezrogie herefordy.

Czempionaty i wystawy znacznie przyczyniły się do wzrostu popularności rasy. Bardzo dobre parametry rozrodcze, w połączeniu z wczesną dojrzałością, zrewolucjonizowały produkcję wołowiny.

MNIEJ TŁUSZCZU, WIĘCEJ MIĘSA

Zwartej budowy, tłuste bydło osiągało wiele sukcesów na wystawach w latach 50. XX wieku. Producenci wołowiny zaczęli jednak płacić mniej za mięso z dużą zawartością tłuszczu. Amerykańska dieta wymagała bardziej umięśnionych tusz. Hodowcy podjęli więc wyzwanie doskonalenia składu tkankowego tusz. Od lat 60. koncentrowali swoją uwagę na badaniu wydajności rzeźnej, szczegółowych pomiarach, ocenie buhaja, inseminacji i embriotransferze. Czynności te umożliwiły dostosowanie cech herefordów do oczekiwań konsumentów. Szeroka baza genetyczna pozwoliła hodowcom wybrać stado porównywalne pod względem jakości i wydajności do konkurencyjnych ras europejskich.

PŁODNOŚĆ I ŁAGODNY TEMPERAMENT

Mimo dokonania znaczących zmian, hodowcy nie stracili z oczu cennych cech hereforda, szczególnie płodności i łagodności. Naukowcy zajmujący się zwierzętami z Uniwersytetu Stanu Kolorado przeprowadzili testy dla Stowarzyszenia Hodowców Herefordów w latach 1991–1993. Przewagę odnotowano w zakresie średniego dziennego przyrostu, konwersji paszy i ekonomicznych aspektach produkcji.

HEREFORDY W ROSJI I W POLSCE

W 1904 r. bydło rasy hereford po raz pierwszy wyeksportowano do Rosji, a w 1961 r. roku pierwszy raz trafiło do Polski. W Polsce buhajów tej rasy używano do krzyżowań towarowych z rodzimymi krowami czarno-białymi i czerwono-białymi.

W 1940 r. statek przewożący herefordy do Ameryki został zestrzelony na Atlantyku. Dwa z nich przypłynęło na ląd do Irlandii, udowadniając wytrzymałość rasy.

Źródła:

Juszczak J. (pr. zbior.), Hodowla bydła. Warszawa 1986.

Reklewski Z., Dymnicki E., Łukasiewicz M., Jezierski T., Chów i hodowla bydła. Warszawa 1994.

Jasiorowski H., Horn A., Plesnik J., Schwark H. J., Użytkowanie bydła. Warszawa 1972.

www.herefordshire.gov.uk

www.hereford.org