CIĄŻA I PORÓD FIZJOLOGICZNY U BYDŁA RASY HEREFORD

CZAS TRWANIA CIĄŻY U KRÓW RASY HEREFORD

Herefordy są bydłem wcześnie dojrzewającym, a ciąża u krów tej rasy trwa średnio 280 dni. Ciąże u jałówek i pierwiastek są zazwyczaj krótsze o 1 – 2 dni niż u wieloródek. Ponadto ciąża z płodem męskim jest zazwyczaj o 1-2 dni dłuższa niż z płodem żeńskim. Ciąże bliźniacze są rzadkością u bydła mięsnego, jednak trwają one kilka dni krócej niż ciąża pojedyncza i nie powodują znacznych komplikacji. Uwzględniając wymienione wyżej różnice, należy przyjąć, że czas trwania prawidłowej ciąży u krów ras mięsnych wynosi 270-295 dni.

BADANIE CIELNOŚCI KRÓW

Wczesne wykrycie ciąży u krów zwiększa opłacalność hodowli bydła. Metodą palpacyjną można wykryć ciążę nie młodszą niż 5-9 tygodni. Wadą tej metody jest 30% prawdopodobieństwo błędnej diagnozy, nawet jeśli badanie wykonuje doświadczony weterynarz.

Wykorzystując USG możliwe jest rozpoznania ciąży już w 25. dniu od zapłodnienia. Procent trafnych diagnoz (rozpoznania ciąży lub jej braku) jest większy, niż przy badaniu per rectum. Ma to duże znaczenie w ekonomii, gdyż pozwala na podjęcie szybkiej decyzji o powtórnym zakwalifikowaniu samicy do rozrodu, wdrożeniu leczenia lub brakowaniu ze stada.

PORÓD U KRÓW RASY HEREFORD ZWŁASZCZA UTRZYMYWANYCH NA PASTWISKU BARDZO CZĘSTO ODBYWA SIĘ SIŁAMI NATURY, BEZ ASYSTY CZŁOWIEKA

Poród to fizjologiczny proces polegający na wydaleniu z organizmu matki dojrzałego żywego płodu, błon i wód płodowych. Następuje wskutek działania skurczów mięśni macicy i tłoczni brzusznej, przy udziale zarówno całego organizmu matki, jak i płodu. O rozpoczęciu porodu u krowy decyduje hormonalny sygnał wysyłany przez płód.

OZNAKI ZBLIŻAJĄCEGO SIĘ PORODU U KRÓW RASY HEREFORD

W miarę przybliżania się terminu końca ciąży, w organizmie matki zachodzą pewne zmiany, których rolą jest przystosowanie i przygotowanie organizmu do porodu.

Objawem zwiastującym poród jest przede wszystkim rozluźnienie układu więzadłowego macicy. Wszystkie więzadła macicy stają się wiotkie i wydłużają się o 1/3 lub 1/4. Według niektórych autorów w porodowej miednicy zmianie ulega również tkanka kostna, która staje się bardziej elastyczna w wyniku zmniejszenia zawartości soli mineralnych. Miednica ulega przedporodowym zmianom zwykle na 12-36 godzin przed wycieleniem. Zdarzają się odstępstwa od tej reguły, kiedy rozluźnienie następuje np. 2 tygodnie wcześniej lub tuż przed samym porodem.

Pozostałe objawy to:

– wzmożony rozwój i obrzęk gruczołu mlekowego i obecność siary – wydzielanie siary następuje zwykle 2 lub 3 dni przed wycieleniem;

– obrzęk i powiększenie warg sromowych;

– uniesienie podstawy ogona oraz zwiotczenie sromu i krocza;

– rozrzedzenie śluzu pochwowego – czop śluzowy wypełniający światło szyjki macicznej rozpuszcza się i zostaje wydalony na zewnątrz w formie nici przejrzystego ciągliwego śluzu, co następuje na 1-2 doby przed rozpoczęciem akcji porodowej;

– spadek temperatury ciała o 0,4 do 1,2 °C na około 24 godziny przed porodem;

– skrócenie szyjki macicy – świadczy o stopniowym jej otwieraniu się i rozpoczęciu porodu w ciągu najbliższych 2-3 godzin.

CZTERY OKRESY AKCJI PORODOWEJ

Pierwszy: okres przygotowawczy.

Obserwując zwiastuny porodowe, można określić jego dokładny termin z dokładnością do 1 – 2dni. Około 7-14 dni przed wycieleniem rozluźniają się stawy krzyżowo biodrowe; więzadła pomiędzy guzami kulszowymi a nasadą ogona rozluźniają się i wiotczeją. Po obu stronach nasady ogona wyraźnie zarysowuje się zagłębienie. Dodatkowo można zaobserwować obrzęk i opuszczenie sromu. Z pochwy wypływają obfite ilości ciągliwego śluzu. Widoczne staje się opuszczenie powłok brzusznych oraz zapadnięcie słabizn. Pojawia się siara, a wymię staje się obrzmiałe i powiększone. Na 12-36 godzin przed rozpoczęciem porodu spada ciepłota ciała.

Drugi: okres rozwarcia szyjki macicy.

Do rozwarcia dochodzi w wyniku nasilających się skurczów macicy. Następuje wciskanie się w nią pęcherza płodowego. Etap ten trwa z reguły od 2 do 6 (u pierwiastek dłużej – do 8 godzin) – maksymalnie do 24 godzin.

Trzeci: okres wypierania płodu – skurcze porodowe właściwe.

Trwa średnio około godziny (od 30 minut do 4 godzin). Okres rozpoczyna się z pierwszymi skurczami mięśni brzucha (zwanych parciami). Dochodzi do pękania błon płodowych i ułożenia się płodu w kierunku ujścia dróg rodnych. Etap ten może się wydłużyć z powodu zbyt wąskich dróg rodnych, szczególnie u pierwiastek, przy porodzie bliźniaczym oraz jeśli płód jest ułożony nieprawidłowo.

Czwarty: okres poporodowy – wydalenie łożyska.

Trwa do 4 do 12 godzin. W wyniku działania skurczów podporowych macicy łożysko, które połączone jest z macicą licznymi brodawkami, odkleja się od ścian macicy. W tym okresie są również usuwane resztki wód płodowych oraz wydzieliny macicy: brązowawy, a później żółto kremowy śluz. Jeśli w ciągu 12 godzin łożysko nie odejdzie, wówczas mówi się o zatrzymaniu łożyska i należy skontaktować się z lekarzem weterynarii, aby zapobiec stanom zapalnym, mogącym wpływać negatywnie na płodność krowy. Podczas okresu poporodowego zachodzi proces inwolucji macicy, co oznacza, że macica ulega kurczeniu się i wraca do swojej normalnej wielkości. Proces ten może potrwać do czterech tygodni. Przyjmuje się, że w piątym tygodniu po porodzie macica jest całkowicie zregenerowana.

Autor: Katarzyna Nitka

Literatura:

Głód W., Rozród i unasiennianie bydła,  Warszawa 1969.

Węglarz A., Bydło mięsne – poradnik dla hodowców, Warszawa 2013.

Dejneka G.J., Poród bez komplikacji [w:] Tegoż, Bydło mięsne, Poznań 2011, s: 76-85.

Studiencow A., Położnictwo i ginekologia weterynaryjna. Warszawa 1956.